CIĄŻA
Droga kobieto, która niedawno ujrzałaś
dwie kreski na teście ciążowym…
Być może jesteś zaskoczona informacją o ciąży. Boisz się, jak to będzie i jak poradzisz sobie z całym tym macierzyństwem. Martwisz się, czy wszystko będzie w porządku i czy ciąża będzie przebiegała prawidłowo. Odczuwasz niepokój, trudno Ci wytrzymać kolejne tygodnie między jedną wizytą u lekarza prowadzącego a drugą.
Być może fizycznie czujesz się źle, Twoje ciało cierpi z powodu nasilonych mdłości, wymiotów, ogromnego zmęczenia. Masz zawroty głowy, bolą Cię plecy, ciąży Ci powiększający się brzuch. Martwisz się zmieniającym się wyglądem swojego ciała. Zastanawiasz się, jak to możliwe, że w mediach społecznościowych i na ulicach widzisz tyle radosnych kobiet w ciąży, a Twój stan daleko odbiega – w Twoim poczuciu – od błogosławionego. Inne kobiety cieszą się ciążą, a Ty… masz wskazania do prowadzenia oszczędnego trybu życia, może lekarz nakazał Ci leżeć, może Twój brzuch stawia się za często, szyjka skraca się, a Ty kolejny raz lądujesz na patologii ciąży.
Być może martwisz się, że nie myślisz wystarczająco o rozwijającym się dziecku i nic pozytywnego nie czujesz do dziecka rosnącego w Twoim brzuchu. Albo czujesz, że ono zabiera Ci wszystkie siły, że teraz nikt nie zwraca uwagi na Ciebie, że na pierwszym miejscu zawsze jest dziecko. Może przytłacza Cię poczucie, że już nic nie możesz zrobić w oderwaniu od dziecka. Czujesz, że czasem to poczucie, że teraz musisz żyć i myśleć za dwoje, jest obezwładniające.
Być może doświadczyłaś wcześniej utraty i teraz bardzo obawiasz się doświadczyć kolejnej. Być może boisz się porodu, może masz już za sobą trudne doświadczenia. Może usłyszałaś trudną diagnozę, nie wiesz co robić, jesteś przytłoczona, przerażona i osamotniona w tym, co przeżywasz.
Być może czujesz się tak przytłoczona swoim nowym stanem, że nie potrafisz się nim cieszyć. Jesteś płaczliwa, rozdrażniona, wszystko wyprowadza Cię z równowagi. Na przemian martwisz się sobą i dzieckiem. Zastanawiasz się, jak za chwilę będzie wyglądać Twoje życie i jak pojawienie się dziecka wpłynie na Twoją relację z partnerem. Może czujesz się niegotowa na ciążę, a może obawiasz się, że masz już swoje lata. Doświadczasz całej gamy sprzecznych emocji. Od ekscytacji po totalny dół. Od euforii po przerażenie. I tak w kółko. Myślisz po co Ci to było, a za chwilę wyrzucasz sobie, jak w ogóle możesz tak myśleć. Nie poznajesz samej siebie. Nie rozumiesz swojego stanu. Przecież tyle czekałaś na tę ciążę, przecież marzyłaś o dziecku. Zaczynasz myśleć, że swoim obniżonym nastrojem, brakiem ekscytacji i negatywnymi myślami zaszkodzisz swojemu dziecku, dla którego chcesz przecież jak najlepiej. I to jeszcze bardziej Cię przygnębia.
A być może przeżywasz ten czas i wyzwania, jakie ze sobą niesie, w jeszcze inny sposób…
Nosisz te wszystkie myśli w sobie, nie dzieląc się nimi z bliskimi i z partnerem – z obawy, że
usłyszysz, że coś jest z Tobą nie tak, że nie umiesz się cieszyć i być wdzięczną, że jesteś przewrażliwiona lub
słaba. Mierzysz się sama z tymi przytłaczającymi myślami, chowając je w sobie, ale im bardziej
próbujesz je schować, tym bardziej one rosną w Twoim sercu.
Nie musi tak być. Wiele kobiet doświadcza podobnych myśli i emocji. Nie musisz być z tym sama.
Psychoterapia w ciąży
Kim jestem?
Nazywam się Katarzyna Bogucka. Jestem psychologiem i psychoterapeutką z wieloletnim doświadczeniem w pracy z kobietami w ciąży i po porodzie. Szczególnym obszarem mojej pracy terapeutycznej są doświadczenia, z jakimi mierzą się kobiety na różnych etapach swojej drogi do macierzyństwa (np. leczenie z powodu niepłodności, doświadczanie kryzysu po utracie, doświadczanie trudności okołoporodowych lub po urodzeniu dziecka).
Więcej informacji o mnie znajdziesz, klikając tutaj.
Jak mogę Ci pomóc?
W trakcie psychoterapii wspierającej w ciąży pomagam Ci mierzyć się z napływającymi emocjami w kolejnych tygodniach oczekiwania na poród. Pomagam Ci przygotować się do nowej roli oraz towarzyszę Ci w pracy z wyobrażeniami dotyczącymi porodu, dziecka i wspólnego życia z nowym członkiem rodziny.
Z mojego doświadczenia wynika, że często już sama obecność życzliwej osoby wystarczy, by Twój stan poprawił się na tyle, byś mogła w satysfakcjonujący sposób radzić sobie z wyzwaniami ciąży. Pomocne jest wsparcie osoby, która wie, o czym mówisz; która rozumie Cię i trzyma rękę na pulsie, monitorując Twój stan psychiczny; z którą bez poczucia bycia ocenianą możesz porozmawiać o nawet najtrudniejszych myślach i emocjach; z którą możesz zastanowić się wspólnie, co zrobić, by poprawić Twój dobrostan psychofizyczny; która pomaga Ci znaleźć sposób, jak rozmawiać z partnerem i bliskimi o Twoim samopoczuciu, by mogli Cię wspierać tak, jak tego potrzebujesz.
Jak pracuję z kobietami w ciąży?
Psychoterapię wspierającą zazwyczaj zaczynamy od konsultacji psychologicznej (jednej lub dwóch), w trakcie której wspólnie przyglądamy się, co jest dla Ciebie największą trudnością, a także rozpoznajemy, które z myśli i obaw są zupełnie naturalne na tym etapie Twojego życia, a które są na tyle nasilone, że warto je wspólnie monitorować i nauczyć się sobie z nimi radzić. Sprawdzamy, czy Twój obniżony nastrój to już depresja (okołoporodowa lub poporodowa), a także czy lęk, który odczuwasz, spełnia kryteria ataków paniki lub lęku uogólnionego.
Zwykle na pierwszym spotkaniu konsultacyjnym (lub przed nim) poproszę Cię o wypełnienie kwestionariusza Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej (EPDS). To krótki test przesiewowy służący wstępnemu wykrywaniu ryzyka obecności depresji poporodowej, który jest używany również w czasie ciąży i przed porodem. Możesz też sama wyszukać go w Internecie (zanim sięgniesz po pomoc terapeuty, możesz sama go wypełnić i sprawdzić, w jakiej sytuacji się znajdujesz). Konsultacja to też moment, w którym ustalamy, czy regularne spotkania będą potrzebne, a jeśli tak, to rozmawiamy o Twoich celach (czyli analizujemy, po czym poznasz, że spotkania przynoszą korzyść) i zasadach ich przebiegu (m.in. częstotliwość i kwestie formalne).
Czasem może okazać się, że dobrym pomysłem będzie dodatkowa konsultacja lekarska i rozważenie – równolegle z terapią wspierającą – farmakoterapii (tak, są leki, które możesz zażywać w ciąży, zwłaszcza od drugiego trymestru, a także kiedy karmisz piersią). Taka konsultacja jest po prostu wstępną rozmową z lekarzem, który zna się na lekach wpływających na delikatny układ, jakim jest układ nerwowy. Skorzystanie z jego wiedzy i doświadczenia pomoże Ci wspólnie z nim zastanowić się, co w Twoim przypadku będzie najkorzystniejsze dla Ciebie i dziecka. Nie musisz od razu podejmować decyzji. To po prostu rozmowa, która ma Ci ułatwić podjęcie tej decyzji.
Droga kobieto, która oczekujesz
na narodziny swojego dziecka…
Ciąża bywa stereotypowo kojarzona z czasem spokoju i radości. Bywa jednak i tak, że w czasie ciąży kobiety doświadczają szeregu sytuacji, które zwiększają poziom stresu i napięcia. Mogą to być trudne okoliczności życiowe, brak wsparcia ze strony partnera i otoczenia, niepewne diagnozy dotyczące zdrowia dziecka, komplikacje zdrowotne lub wcześniejsze utraty. Skutkuje to rosnącymi obawami, stanami lękowymi czy obniżonym nastrojem. W takiej sytuacji warto zwrócić się o pomoc do psychoterapeuty i skorzystać z profesjonalnego wsparcia.
Przyszłe mamy różnie reagują na informację o ciąży, różnie też przeżywają samą ciążę. Dla niektórych ciąża jest zaskoczeniem, dla innych długo wyczekiwanym momentem, część kobiet wcale ciąży nie planowała, inne latami walczyły o ,,dwie kreski” i donoszenie ciąży. Ciąża może być planowana lub nieplanowana, chciana lub niechciana, wytęskniona, wymarzona lub nierealna, zaskakująca. Doświadczana jako stan radosnego oczekiwania albo czas ciągłego napięcia i obaw, czy wszystko będzie dobrze. To wszystko jest naturalne. Jeżeli kobieta czuje, że jest jej ciężko przechodzić przez to w pojedynkę, warto rozważyć profesjonalną pomoc.
Kobieta może mieć bardzo różne wyobrażenia na temat rozwijającego się w niej życia. Dziecko może być przeżywane jako miły lub kłopotliwy gość, pasażer na gapę, interesujący przybysz lub ciężar, który odbiera siły i dobre samopoczucie. To także jest naturalne. Podobnie, można mieć różne poczucie odpowiedzialności, różnie postrzegać siebie jako ,,gospodynię” w stosunku do nowego życia. Przyszła mama może czuć się w nowej roli pewnie lub nie, może być spokojna i szczęśliwa, a czasem przeciwnie – odczuwać rozczarowanie, niechęć lub strach. I to jest również naturalne.
Kobiety w ciąży, jak w każdym innym momencie życia, mogą zachorować na depresję (lub inną chorobę). Mają wtedy obniżony nastrój, brak energii, nie mogą spać w nocy, płaczą bez wyraźnej przyczyny, coraz częściej odczuwają lęk o życie swoje i dziecka, doświadczają objawów psychosomatycznych takich jak silne bóle w różnych okolicach i bez wyraźnej przyczyny. Obserwując u siebie lub u bliskiej osoby takie objawy, warto jak najszybciej poszukać profesjonalnej pomocy.
Wreszcie, przyszłe mamy zażywające leki zgodnie z zaleceniami psychiatry, decydują się na zaprzestanie leczenia farmakologicznego w okresie planowania ciąży lub po potwierdzeniu informacji, że spodziewają się dziecka. Odpowiedzialną decyzją jest skorzystanie z w tym czasie z psychoterapii jako, jeśli to możliwe, leczenia zastępczego lub profilaktycznego.
Spotkanie konsultacyjne
Jeśli zastanawiasz się, czy psychoterapia jest dla Ciebie, umów się na spotkanie konsultacyjne. Będziesz mieć wtedy okazję, aby wspólnie z terapeutą przyjrzeć się swojej sytuacji, poznać możliwości jej poprawy, wyodrębnić główne problemy do dalszej pracy, a także ustalić cele, które chcesz osiągnąć.
Psychoterapia indywidualna
Psychoterapia indywidualna to trwający od kilku miesięcy do około trzech lat cykl spotkań, który opiera się na relacji terapeutycznej. Wspiera rozwój osobisty oraz samopoznanie, a także ma na celu doprowadzić do trwałych zmian, np. ustąpienia objawów nerwicowych albo dolegliwości somatycznych.
